Klaus Kleinbrahm Score Perfect Professional - korte handleiding Inleiding Score Perfect Professional is een programma, dat u in staat stelt met behulp van uw computer muzieknoten te schrijven. Hierbij was het mijn doel, zo eenvoudig mogelijke vormen van invoer en editfuncties met de hoogst mogelijke afdrukkwaliteit en -esthetiek te combineren. Het al- geheel eenvoudig te bedienen programma biedt een snelle toegang tot tonen, akkoorden, maatstrepen en andere instellingen van het noten- systeem - dus op alles wat voor de vormgeving van muzikale ideeėn in klassiek notenschrift nodig is. Vereisten voor het werken met dit programma zijn een PC vanaf 486, Windows 3.1/3.11 of Windows “95, een sound-module of een geluidskaart alsmede een onder Windows geļnstalleerde printer. Score Perfect Professional gebruikt voor iedere printer-resolutie met de hand geoptimaliseerde tekens in plaats van de gebruikelijke vectorfonts. Zo wordt op printers met een resolutie tot 600 DPI een optimaal afdrukresultaat bereikt. Installatieprogramma SETUP.EXE Gebruik voor de installatie van Score Perfect Special het programma SETUP.EXE op de diskette. Dit programma kan onder Windows via programmabeheer met "Uitvoeren..." of vanuit bestandsbeheer gestart worden. Het programma stelt u in de gelegenheid, een naam voor het doelpad aan te geven. Het van tevoren ingestelde pad C:\SPP kan echter ook eenvoudig met RETURN worden bevestigd. Let er bij de invoer van het doelpad op, dat op de doeldrive ongeveer 4 MB schijfruimte beschik- baar moet zijn. Het installatieprogramma kopieert alle bestanden, die voor het notatieprogramma nodig zijn, naar de doeldrive. Tenslotte wordt een programmagroep voor programmabeheer aangemaakt, waarin u het hoofdprogramma en dit bestand aantreft. Bij fouten gedurende de installatie - bijvoorbeeld vanwege een tekort aan schijfruimte - wordt het installatieprogramma automatisch afgebroken. Na het opheffen van de foutconditie (hier bijvoorbeeld door meer ruimte op de doeldrive vrij te maken) kan de installatie opnieuw gebeuren. Een installatie - handmatig - door het kopiėren van bestanden via be- standsbeheer - leidt niet tot een uitvoerbaar programma, omdat de be- standen op de diskette alleen door het installatieprogramma bij het kopiėren uitgepakt kunnen worden. Geluidskaarten aanmelden Voordat u SPP gebruikt, moet u het programma eerst de gewenste manier meedelen, om geluiden te produceren. Voor het uitkiezen van deze manier dient SPP_MIDI.EXE, een onderdeel van het softwarepakket van Score Perfect Professional. De meeste geluidskaarten bieden meerdere mogelijkheden voor de output van midi-events. Soms kan de kaart zelf klanken voortbrengen, zodat u direct een stereoapparaat/actieve speaker aan de computer aan kunt sluiten. In andere gevallen is de kaart in staat, een extern midi- apparaat aan te sturen, dat dan op zijn beurt het geluid voortbrengt. Na de start van SPP_MIDI.EXE is de gewenste manier van in-/output uit een lijst te selecteren. De instelling wordt duurzaam in MIDI_DLL.DLL opgeslagen en mag alleen worden gewijzigd, wanneer u een andere instelling wenst. Korte commandolijst Score Perfect Special - voor het snelle overzicht De muis in SPP linker muistknop: toon, voorteken etc. plaatsen of functie selecteren rechter muisknop: toon, voorteken wissen resp. functie afbreken. De middelste muisknop wordt niet ondersteund. Muisfuncties "klik" links op: veroorzaakt: toonsleutel sleutelkeuze maatsoort maatsoortkeuze notenbalkvoorteken toonsoortkeuze (bij C-Groot tussen sleutel en aangegeven maat klikken) maatstreep selectie maatstreep aangegeven nootwaarden selectie nootwaarden scrollgebieden verschuiving van de uitsnede die het beeldscherm toont PLAY afspelen van de partituur via MIDI nootregel invoer van noten/rusten noot/rust verschuiven van de noten voor een noot voorteken plaatsen op een voorteken voorteken wijzigen "klik" rechts op: veroorzaakt: (bij functies) functie afbreken (gaat het niet?, dan op het veld EXIT met de linker muistoets klikken) noot/rust noot/rust wissen voorteken voorteken wissen maatstreep maatstreep normaal (dus zonder herhaalpunten) Basisfuncties - de muis als potlood en gum Klik links - de noot staat, klik rechts - hij is alweer verdwenen. Toegevoegde akkoordtonen worden eenvoudig bij de bestaande toon "bijgeklikt", secundotonen (aan de verkeerde kant van de noothals) deelt u aan het programma mee door de stand van de muisaanwijzer bij het klikken. Anders dan bij het handmatig werken met (een echt) potlood en gum hoeft u zich over de afstanden tussen de noten in een maat niet druk te maken. Score Perfect berekent automatisch de juiste positie. Voortekens kunnen op dezelfde manier worden geplaatst en gewist. Naast het kruis kunnen de andere mogelijke voortekens door doorschakelen met de linker muistoets worden bereikt. Mislukt, mislukt... geeft niets. Klik op de verkeerde noot en sleep hem naar de juiste plaats (muistoets ingedrukt houden). Menu EXTRA'S - Beeldscherm nieuw: vlaggetjes adieu Noten die kleiner dan 1/4 zijn worden, zoals bekend, of met behulp van een vlaggetje, of als onderdeel van een gemeenschappelijke balk afgebeeld. Als u last heeft van de vlaggetjes, probeer dan eens een nieuwe beeldschermopbouw. Bij elke nieuwe beeldschermopbouw worden de balken automatisch opnieuw berekend. De balken kunt u ook - apart voor ieder systeem - via BESTAND - Voorinstellingen instellen. Door boven de noten een streep te trekken terwijl u de Ctrl toets ingedrukt houdt ("Bereik definiėren") en het menu-item "Balken" kan ook nog een andere notenbalk worden gekozen, dan de balk die u als voorkeur heeft ingesteld. Herhalingsmaatstrepen- De beste manier, om de printer te sparen... te bereiken via een simpele klik op de maatstreep. Toonsleutels, toonsoort, maatsoort... vormen tezamen de grafische opening van een partituurregel. In Score Perfect kan men deze belangrijke tekens op twee manieren wijzigen: ten eerste kan de voorkeursinstelling - in het Bestandsmenu - worden gebruikt. Daar kan men wijzingen aanbrengen door te klikken op de betreffende velden. Verder kan men ook eenvoudig in de partituur op de toonsleutels, de toonsoort (bij Cis tussen de toonsleutel en de maataanduiding) resp. de maatsoort klikken. PLAY - play it again, Sam Deze functie is alleen mogelijk wanneer u een MIDI-keyboard heeft aangesloten. Hoewel Score Perfect als muzieknotatieprogramma niet speciaal voor het luistergenot werd ontwikkeld, zijn de fundamentele MIDI-functies toch beschikbaar. Door het klikken op het PLAY-veld kan men de partituur beluisteren, waarbij het beeldschermraam meewandelt, als dit in menu EXTRA-"PLAY" is ingesteld. Het wordt helemaal interessant, als u de afzonderlijke notenbalken via verschillende MIDI-kanalen beluistert. Daarvoor hoeft u slechts in de voorkeursinstelling (menu BESTAND) het gewenste MIDI-kanaal- /programmanummer in te stellen. Sounds op MIDI-apparaten met de ROLAND GS Standard kunnen via menu-voorkeursinstelling en het klikken op de systeemnaam met de RECHTER muistoets worden uitgekozen. Onder Menu EXTRAS-"Play" kan worden aangegeven, met welke notatietekens SPP bij het afspelen rekening moet houden. MIDI-Step by step - Invoer in looppas Deze functie is alleen mogelijk wanneer u een MIDI-keyboard heeft aangesloten. Waarom met de muisklik-quickstep werken, als ergens toch al een kabel in de computer is gestoken, met het doel om signalen van het keyboard te ontvangen? Laat ons van deze mogelijkheid toch gebruik maken om de invoer een beetje aangenamer te maken. Dus: - selecteer de functie in het menu BESTAND. Door het vinkje voor de menu-titel verraadt de computer zijn 'luiheid-stand' met betrekking tot binnen komende MIDI-signalen. - plaats met de muis een noot in de gewenste maat en wis hem weer. - kies de gewenste nootwaarde uit (onder in het beeldscherm). - speel een toon of akkoord op het keyboard. (Bij de tonen b', c'', 'e', g'' raakt de toon "b" aan de "verkeerde kant" van de noothals, als hij in het akkoord het laatst wordt gespeeld). - de invoer wordt op het moment, dat alle tonen op het keyboard weer zijn weggehaald, in noten omgerekend. - vergeet niet om deze functie weer uit te schakelen (nog eens op de functie in het menu BESTAND klikken), want een ding bereikt u met Score Perfect zeker niet: in de MIDI-kabel stilte krijgen! MIDI-realtime - snelinvoer van noten... Onder het menu BESTAND vindt u het item MIDI-realtime. Na het vaststellen van begin- en eindmaat en inspeelsysteem en vervolgens het klikken op "Start" in de realtime-dialoog hoort u een metronoom en kunt u direct met het inspelen beginnen. Let op dat u goed op tijd inspeelt - bijv. precies bij tel 1 beginnen - want anders kunnen verkeerde berekeningen van de noten plaatsvinden. Eindig uw invoer door op "Exit" te klikken. Opslaan - alles naar de harde schijf of de diskette Maar liever niet naar de originele diskette. Die staat immers boordevol gegevens, die men per ongeluk zou kunnen overschrijven. Geformatteerde (drukklaar gemaakte) songs staan direct na het laden ter beschikking voor het afdrukken. Laden - van de schijf naar het scherm U kunt uw songs ter aller tijde opnieuw laden. Laad ook eens de bij het programma geleverde demo-songs. U ziet aan de hand van deze geprepareerde muziekstukken, wat verder nog mogelijk is met de muzieknotatie-techniek. Een proefafdruk van de stukken laat het vermogen van Score Perfect zien, legatobogen als vrij op te maken, vloeiende bogen zonder een al te opvallend "traptree-effect" af te drukken. Blokfuncties Begin en einde van een blok worden met de muis bepaald. Kies de desbetreffende functie uit, in het menu BLOK. Een "klik" stelt het begin resp. het einde van een blok vast. Kies nu een van de blokfuncties. Bij het kopiėren, verplaatsen en invoegen van blokken geeft u het doelblok met een muisklik aan, zodat de computer weet, vanaf welke maat en welk systeem de operatie uitgevoerd moet worden. Nootsystemen verschuiven - ruimte, daar gaat het om... Klik eenmaal in menu BALKEN op de functie "verschuiven" en beweeg de loper die dan verschijnt over een systeem. Nu kunt u met ingedrukt gehouden muistoets de balk naar een andere plaats schuiven, om bijv. voor zeer hoge diskanttonen in het eronder gelegen notenbalk de noodzakelijke ruimte te scheppen. (als daarbij ook de rechter muistoets ingedrukt wordt gehouden, verschuiven ook de onderste balken mee, met tegelijk Ctrl worden de balken als een trekharmonika uit- of in elkaar geschoven). Notenbalken verwisselen Breng na selectie van de functie (BALKEN-menu) de muis tussen twee notenbalken in en klik daar met de linker muistoets. Verbindingsbogen plaatsen/wissen Wees gerust, u heeft geen soepbord nodig, om de muis elegant in bogen te leiden. De eigenlijke bogen neem de computer van u over. U hoeft slechts aan te geven, welke tonen/akkoorden met een verbindingsboog verbonden moeten worden. - klik op het dialoogveld Verbindingsbogen (of druk eenvoudig op de toets “H“. - klik om verbindingsbogen te plaatsen met de linker muistoets tussen twee noten in, om te wissen beweegt u de muis op een van de bogen en drukt u vervolgens op de rechter muistoets. Opmaken - nu wordt het snedig Score Perfect biedt de mogelijkheid, een vergaande invloed op de opmaak (vanaf de geredigeerde reeks maten zonder einde tot aan het kant en klare blad met muziekschrift) uit te oefenen. Zo kan bijv. - na selectie van de functie Formatteren in het menu BESTAND - worden aangegeven, hoeveel de eerste partituurregel later op een afdrukpagina in moet springen. Veel wordt automatisch door Score Perfect voor u afgehandeld. Printen kan slechts met geformatteerde stukken gebeuren! Doe maar een vel papier in uw printer en selecteer onder het menu BESTAND het item afdrukken. En daar wordt de post al opgehaald... waarbij de afdruksnelheid - bepaald door de afdruk in de grafische modus - op kleinere PC-configuraties eerder aan een buitenlandse brief per vrachtboot dan aan een spoedbrief Hamburg-Bremen doet denken, maar... geduld wordt beloond! Functies van het programma SCORE PERFECT Professional 3.1a: * inbinding van tekst (vrije tekst, lyrics) * 31 notensysteem * legatobogen en speciale tekens * de toepassing van notenbalknamen * accoladehaakjes naar keuze * toonsoort- en maatsoortafwisseling binnen het stuk * vrije onderverdeling van de maatstrepen (bijv. mensuur) * verkleinde systemen, stichnoten in normale systemen * slagwerknotatie * afbeeldingen van gitaargrepen * tabulatuursystemen (incl. automatische omrekening) * transponeer-systemen * alternatieve nootkopvormen * stichnoten * handmatig horizontaal verschuiven van noten * veel speciale tekens * omvangrijke formatteermogelijkheden * talrijke blokfuncties, bijv. toonhoogte wijzigen, gripschema's vertikaal centreren, wissen, sleutelwisseling wissen, rusten vertikaal verschuiven, maatinhoud in het gehele systeem kopieren, akkoordsymbolen berekenen, wissen, vertikaal centreren, door gripschema's wandelen, lege maten met maatrusten opvullen * talrijke gebiedsfuncties: bijv. nootkoppen aanpassen, geen notenkoppen, nootwaarde wijzigen, verwerking van tonen in andere systemen, octaven, omzetting in stichnoten of voorslagnoten * klantvriendelijke kopieerbescherming * sleutelwisseling binnen afzonderlijke systemen * liniaal in te schakelen vanuit de hoofdbladzij * verbeterde Enharmoniek * Short Cuts (toewijzing aan toetsen) om snel functies te bereiken * letterafstand (pitch) instelbaar * markeringen plaatsen * triolen * meermatenrusten en herhalingsmaten * afstand van balken tot nootkop verschuifbaar * octaafteken * bastabulatuur met vier nootregels * afzonderlijke gebieden tegelijkertijd te bewerken * octaven * afbeelding van noten in andere systemen (hoort tot het systeem...) * autogecentreerde afbrekingsstreep voor lettergrepen in lyrics * onderstreping om woorden te verlengen bij lyrics * instelbare Enharmoniek * trefzekere Enharmoniek-routine * song-presets (laden via Short Cut) * legatobogen-automatisme voor normale bogen, later handmatig te wijzigen * systeempaden instelbaar * ontkoppeling van het halsrichtings- en balkautomatisme * MIDI-realtime en Step by step harmonisch `vast in het zadel` * MIDI-realtime-invoer ook bij maatwisseling, onderdrukking van rusten, instelbaar tempo en kleinste nootwaarde * de juiste hulplijnen bij secundo-akkoorden * afdruk van het aantal maten * AUTOLOAD-song * 600 dpi - fonts * automatisch akkoorden vaststellen, naar keuze als letters of als greep af te beelden * alle speciale tekens op de hoofdingavebladzij verschuif- en wisbaar * voorlagen en abbreviaties * trillerslangetje automatisch tekenen * lege systemen bij de formattering zijn te onderdrukken * systeemnamen ook afgekort vanaf de tweede partituurregel en nog heel veel meer. Nog vragen? Wend u zich s.v.p. tot uw handelaar, of tot het volgende bedrijf: Importeur voor Benelux en Frankrijk: Music Soft- & Hardware House Hans van IJzendoorn Willemsweg 209 NL-6531 DJ Nijmegen Tel : +31-(0)24-3790399 Fax : +31-(0)24-3790257 Email: servicedesk@music-soft.com Web : www.music-soft.com Zo, en nu wens ik u toe, dat SPP ook u als werktuig mag dienen (meer niet!), om uw muzikale ideeėn te verwerkelijken. Klaus Kleinbrahm. december 1999